Het geheim van Salomonszegel onthuld

sierlijk gebogen

lentedans op de bosgrond

salomonszegel

Mijn moeder waarschuwde mij al vroeg voor de giftigheid van de bessen van de Salomonszegel. Die  hangen er namelijk heel aantrekkelijk bij voor een klein kind.

Met de hond wandel ik iedere dag in het bos, en daar zag ik ook deze lente de Salomonszegel uit de grond komen. Zij valt op door haar sierlijke groeiwijze, de ronde plek die ze inneemt. Net een dans, dacht ik. Gelukkig is de plant weer wat groter geworden dan vorig jaar. Salomonszegel is een mooie regelmatige gevormde plant. Zij groeit met gebogen stengels met rijen bladparen die als een afdakje staan boven de hangende witte klokjesbloemen. Later hangen onder die bladafdakjes ronde, zwarte bessen. Zij is opvallend, maar groeit op onopvallende plekken: aan de bosrand, of op open plekken in het bos. Hoewel giftig,  heeft ze al lange tijd vriendschap gesloten met mensen. Zij werd als geneeskrachtige plant gebruikt tegen onder andere ouderdomskwalen, en zij stond als magisch kruid bekend. In de middeleeuwen sneed men van de wortelstok amuletten die, mits je leven lang bij je gedragen, voor een lang en gelukkig leven zouden zorgen. Logisch, dat lange leven, want Salomonszegel werd ingedeeld als een plant van Saturnus, de planeet die in de astrologie onder andere de ouderdom onder zijn beheer heeft. Hieronder zie  een oude astrologische afbeelding van een talisman met het Salomonszegel. In het midden zie je het symbool voor Mercurius staan. Daaromheen een zespuntige ster, een hexagram, en daaromheen de ouroboros, de slang die zijn eigen staart opeet.

Terug naar de plant. Natuurlijk was ik van jongs af aan geïmponeerd door de naam: salomonszegel. Koning Salomo was volgens de bijbel de zeer wijze man die het Salomonsoordeel uitsprak… Wat had deze plant ermee te maken, vroeg ik me af. In boekjes vond ik steeds de verklaring dat je aan de wortel de ring van Salomo kon zien.  Daar waar er een zijwortel gaat ontstaan, komt namelijk eerst een ringvormige verdikking, en dát zou dan de ring van Salomo zijn. Ik vond dat vreemd. Had men het dan ineens over een zegelring? En werd er met salomonszegel niet vooral de zespuntige ster bedoeld, niet zozeer de ring? In plantenboeken staan wel vaker verhalen over planten die bij mij meer vragen oproepen, dan antwoorden geven. Nog een klein ander voorbeeldje over zo’n vragen oproepende plantenbeschrijving in vele tuinboeken: de koriander: “Pas op, niet dicht bij huis of terras zaaien, ruikt naar wandluizen!”  Ik vind koriander toevallig heerlijk ruiken. Ik kan me niet voorstellen dat wandluizen zo ruiken, maar ik heb ze dan ook nooit geroken.En waarschijnlijk zal ik dit ook nooit zelf gaan onderzoeken, maar bij Salomonszegel lag dat anders.

Lang  had ik toch wel genoeg aan deze verklaring voor de naam van Salomonszegel, totdat ik eens op vakantie in Zuid Limburg een stukje wortelstok in handen kreeg. Ik zag een ‘ring’, maar ja, het overtuigde me niet. Maar toen sneed ik een stukje wortel door en keek op het snijvlak. Dáár zag ik de zespuntige ster! Met een ‘tekening’ zoals in de afbeelding van de zespuntige ster. Zo’n amulet was dus niet een kunstig snijwerkje uit een wortelstok van salomonszegel, maar gewoon een plakje! Hoe simpel.

Deze ontdekking maakte toch wel indruk op me. Sommige planten zijn heilig. Sacrale planten noemen we dat. Planten worden heilig, omdat ze ooit zijn verbonden met een godheid, of met het Goddelijke. Salomonszegel is zeker een heilige plant!

De dag dat ik dit schrijf, is het 1 mei. In onze christelijke traditie is 1 mei het begin van de Mariamaand, maar deze Mariamaand heeft voorchristelijke, sacrale wortels. Germanen vierden op deze dag het begin van de zomer,  met de bruiloft van Freya en  Wodan. In Duitsland vierde men in vroegchristelijke tijden Walpurgisnacht, en nog steeds viert men het Keltische vuurfeest als zomerbegin:  Beltane. Welk heilig feest er ook gevierd werd en wordt, daar hoorden heilige planten bij die ter versiering en bescherming aan de muren van huizen en stallen werden gebonden, of aan de nok van een huis werd bevestigd. Salomonszegel hoorde daarbij. Van de bloemen die bij de litanie van Loreto zijn geschilderd in de OLV kerk in Amsterdam, hoort de Salomonszegel bij de aanroeping van Maria als Zetel de Wijsheid. ( Lees ook op dit blog : De spirituele betekenis van bloemen)

En  hoe passend is dat. De zespuntige ster die zich in het hart van de wortel bevindt, is een universeel symbool voor het bijeenkomen van hemel en aarde, universele liefde, het mannelijke en het vrouwelijke en het scheppende vermogen dat daarmee verbonden is. We zien dit symbool ook terug als het symbool voor het hartchakra.

Hoe zit dat dan met koning Salomo? Hij zou een ring hebben gedragen met de zespuntige ster daarop afgebeeld. Koning Salomo zou bovendien een tijd lang meegedaan hebben aan de eredienst rond de Godin Astarte. Haar naam betekent: Ster. Hij bouwde een altaar voor haar. Verschillende keren wordt koning Salomo in de bijbel genoemd in verband met zijn betrekking tot de Astarte-verering, en de vrouwen die daarmee verbonden waren. Er is een periode geweest dat hij deze godsdienst aanhing, en een periode dat hij er zich tegen keerde. Zijn relatie tot  het vrouwelijke in de godsdienst, was een lastige, kun je zeggen. Maar het symbool dat hij op zijn ring droeg, en wat je ook in de plant salomonszegel kunt vinden, vertegenwoordigde juist de vereniging van het mannelijke en vrouwelijke. Ook in het Salomonsoordeel komt het thema van vereniging terug: namelijk vereniging van het kind met de liefde van de moeder.

Is het niet prachtig dat een plant in zichzelf zo’n mooi thema verbeeldt en verbergt?