Bloemenreading: iris in de sneeuw

Gisteren zag ik ineens deze iris in de tuin. Zij staat vlakbij het hekje dat de achtertuin met de oprit verbindt. Zij moet er al een paar dagen hebben staan bloeien, maar gisteren zag ik haar pas. Ik was getroffen, omdat ik hooguit sneeuwklokjes of krokussen had verwacht, maar niet deze iris. Ergens weet ik dat het een bloem is van een bolletje dat ik een paar jaar geleden heb gekregen voor Sinterklaas. Het was en is koud al dagen. Het vriest zo’n drie tot vier graden. Vrijwel overal ligt nog sneeuw in de tuin, maar rond dit bloemetje, lijkt de sneeuw wel gesmolten. Nergens anders in de tuin bloeien al bloemen. De kleuren lijken bleek, maar dichterbij zie ik welke mooie kleuren aan de binnenkant zitten. Het lijkt wel of ik naar de blekere buitenkant van de bloemblaadjes kijk. Van binnen zijn de kleuren feller en warmer: brandt een vuurtje, wil ik hier met enige overdrijving schrijven. Vuur in de vrieskou. Gesmolten sneeuw, door zo’n klein bloemetje veroorzaakt? Koud en warm, ook in de bloemkleuren: het koude blauw en wit in contrast met het warme geel oranje bruin.  De vorm is bijzonder: de driehoek. De ruitvorm van de bladeren, de scherpe punten die ontstaan door het omkrullen van het blad. Er zijn niet veel bloemen die dat hebben.

Natuurlijk vroeg ik mij gisteren af wat deze bloem aan mij wilde vertellen. Dat is tenslotte mijn werk. Maar ik vond het moeilijk. Voor anderen een reading doen vanaf een bloemenfoto is een stuk makkelijker vind ik. Dan word ik niet gehinderd door allerlei bijgedachten en wensen. Ik ken de mensen die om een reading vragen doorgaans niet. Waar gaat het hier om, vroeg ik mij af: wat is het thema en wat voel ik daarbij. Ik kwam gisteren niet verder dan dat het plotseling verschijnen van deze bloem mij heel erg getroffen had. En dan vooral de felle kleuren. De kracht van de vorm van deze bloem en  het feit dat er geen sneeuw rond de stengel ligt. Alsof vanwege dit bloemetje de sneeuw gesmolten was. Kracht en warmte is het dus wat deze bloem me gaf. Daar moest de boodschap om gaan. Ik maakte een haiku:

Op een winterdag

bloeit plotseling een iris

omkranst door sneeuw

Vandaag weet ik dat dit inderdaad de boodschap van de iris moet zijn. Er zijn momenten in een leven waarin je beseft dat er iets onomkeerbaars is gebeurd, waar je tijd voor nodig hebt om dat te accepteren. Gisteren kon ik nog niet weten dat ik wat de iris met mij wil delen, nu hard nodig heb. Ik  ben daardoor verrast en dankbaar.

Levensbomen in mijn straat

Mijn straat grensde een paar jaar geleden nog aan de bosrand. Of gaf in ieder geval de illusie dat dat zo was, omdat er een brede historische aarden wal was, waar mooie oude bomen op groeiden.  Achter deze wal liep de strook bos nog even door, en daarachter was een schietbaan en een tennisbaan. De tennisbaan is er nog, maar de schietbaan is onder de grond gebouwd en er bovenop verrijst een nieuwbouwwijkje met dure huizen, die nu de nieuwe grens met het bos vormen. Onze straat komt nu alleen nog maar uit op het bos. Ook nog bijzonder. Bewoners hebben hun best gedaan de strook bos achter hun huis te behouden, maar verder dan de toezegging dat de aarden wal met mooie beeldbepalende oude bomen zou blijven staan, kwamen ze niet.  De raad van State zette de belofte kracht bij.

Gelukkig, want er nestelde een bijzondere uil schuin aan de overkant bij ons, in een oude beuk. Die uil zou alleen wat hinder hebben van de bouw. De eerste huizen zijn nu bewoond. Het eerste dat de bewoners deden was de bomen kappen en de aarden wal afgraven.  Zo hebben ze nu een spiegelvlakke tuin. Fijn voor een terras. Misschien wel om van de boze blikken van de achterburen af te zijn, heeft één van de bewoners een flink hoge schutting geplaatst. Geen bomen, maar toch wel hout om naar te kijken, zou je kunnen zeggen. De uil is niet meer gezien.

Het doet pijn wanneer bomen worden omgezaagd en bos verdwijnt. Onder de oppervlakte van ons dagelijks bewustzijn leeft nog steeds een besef dat bomen heilig zijn.  Speciale plaatsen in het bos waren ooit de rustplaats van overledenen. Hun lichamen werden liefdevol op de dikke takken gelegd. De bomen, levensbomen, droegen hun zielen naar het dodenrijk.  Misschien heb je wel eens een indianenfilm gezien waar de held terechtkwam in het heilige voorouderbos. Bij de ingang hingen de schedels en botten aan takken: verboden terrein voor levenden, leek dat te zeggen.

Bomen zijn heilig omdat ze leven brengen, en de doden verbinden met leven: nieuw leven.  Ook ongeboren kinderen wachtten op hun ouders in bomen. Van het karakter van de boom waar het ongeboren kind wachtte, nam het kind iets mee in zijn eigen karakter. De Keltische bomenhoroscoop gaat van deze gedachte uit. De boom die over je geboorteperiode heerst, bepaalt je karakter. In mijn geval de Olm of de Iep.

De boom verbond het leven met de dood, en de dood met het leven.  Niet vreemd dat bomen een goddelijke status hadden. Meestal de status van de godin. Wij zijn het gevoel voor deze  bijzondere plaats van bomen voor het leven kwijtgeraakt. Dat blijkt wanneer op een zaterdagmiddag er ineens een honderdjarige boom omgezaagd wordt, en een beschermde houtwal in de dagen erna verdwijnt. Het lijkt ook ouderwets, new age of heidens om bomen zo’n belangrijke plek in het leven te geven. Toch gebruiken wij allemaal nog steeds bomen voor onze doden, bijvoorbeeld door houten doodskisten voor hen te maken die het lichaam bijeenhouden wanneer het lichaam dat zelf niet meer kan. Of door bomen te planten op graven, de as na crematie uit te strooien bij bomen of in bossen. Natuurlijk wordt dan gedacht aan een soort van voortleven via de boom. Er is zelfs een bedrijf waar je een speciale boom kan laten kweken op de as van je dierbare overledene.

Met de aandacht juist meer voor de levenden, worden steeds vaker geboortebossen geplant, of planten mensen een geboorteboom in hun tuin, wanneer een kind wordt geboren. Soms naar oud gebruik boven op de placenta. De symbolische levensboom komt dus weer terug! Of was zij altijd al gestileerd aanwezig in huiskamers en kerken in de vorm van een crucifix?

Wat het clandestien kappen van een simpele houtwal allemaal los kan maken! Blij ben ik met alle geboortebossen en as-boomkwekerijen.  Ik hoop dat dit erg in de mode gaat raken. Dat zou ons met nieuwe ogen naar onze bomen laten kijken. Met meer liefde en respect voor het leven, ook van bomen. Een beetje met de ogen van onze voorouders.

Duizendjarige olijfboom Tavira, Portugal.
foto van Cocky Kok

Misschien heb jij een geboorteboom of een bijzondere boom in jouw tuin of in jouw buurt en wil je me daarvan een foto sturen? Ik zou daar heel blij mee zijn. Dan kan ik die ter compensatie naast de foto van de omgezaagde bomen plaatsen.