sierlijk gebogen
lentedans op de bosgrond
salomonszegel
Mijn moeder waarschuwde mij al vroeg voor de giftigheid van
de bessen van de Salomonszegel. Die
hangen er namelijk heel aantrekkelijk bij voor een klein kind.
Met de hond wandel ik iedere dag in het bos, en daar zag ik
ook deze lente de Salomonszegel uit de grond komen. Zij valt op door haar
sierlijke groeiwijze, de ronde plek die ze inneemt. Net een dans, dacht ik.
Gelukkig is de plant weer wat groter geworden dan vorig jaar. Salomonszegel is
een mooie regelmatige gevormde plant. Zij groeit met gebogen stengels met rijen
bladparen die als een afdakje staan boven de hangende witte klokjesbloemen.
Later hangen onder die bladafdakjes ronde, zwarte bessen. Zij is opvallend,
maar groeit op onopvallende plekken: aan de bosrand, of op open plekken in het
bos. Hoewel giftig, heeft ze al lange
tijd vriendschap gesloten met mensen. Zij werd als geneeskrachtige plant
gebruikt tegen onder andere ouderdomskwalen, en zij stond als magisch kruid
bekend. In de middeleeuwen sneed men van de wortelstok amuletten die, mits je
leven lang bij je gedragen, voor een lang en gelukkig leven zouden zorgen.
Logisch, dat lange leven, want Salomonszegel werd ingedeeld als een plant van
Saturnus, de planeet die in de astrologie onder andere de ouderdom onder zijn
beheer heeft. Hieronder zie een oude astrologische
afbeelding van een talisman met het Salomonszegel. In het midden zie je het
symbool voor Mercurius staan. Daaromheen een zespuntige ster, een hexagram, en
daaromheen de ouroboros, de slang die zijn eigen staart opeet.
Terug naar de
plant. Natuurlijk was ik van jongs af aan geïmponeerd door de naam:
salomonszegel. Koning Salomo was volgens de bijbel de zeer wijze man die het
Salomonsoordeel uitsprak… Wat had deze plant ermee te maken, vroeg ik me af. In
boekjes vond ik steeds de verklaring dat je aan de wortel de ring van Salomo
kon zien. Daar waar er een zijwortel
gaat ontstaan, komt namelijk eerst een ringvormige verdikking, en dát zou dan
de ring van Salomo zijn. Ik vond dat vreemd. Had men het dan ineens over een
zegelring? En werd er met salomonszegel niet vooral de zespuntige ster bedoeld,
niet zozeer de ring? In plantenboeken staan wel vaker verhalen over planten die
bij mij meer vragen oproepen, dan antwoorden geven. Nog een klein ander
voorbeeldje over zo’n vragen oproepende plantenbeschrijving in vele tuinboeken:
de koriander: “Pas op, niet dicht bij huis of terras zaaien, ruikt naar
wandluizen!” Ik vind koriander toevallig
heerlijk ruiken. Ik kan me niet voorstellen dat wandluizen zo ruiken, maar ik
heb ze dan ook nooit geroken.En waarschijnlijk zal ik dit ook nooit zelf gaan
onderzoeken, maar bij Salomonszegel lag dat anders.
Lang had ik toch wel genoeg aan deze verklaring
voor de naam van Salomonszegel, totdat ik eens op vakantie in Zuid Limburg een
stukje wortelstok in handen kreeg. Ik zag een ‘ring’, maar ja, het overtuigde
me niet. Maar toen sneed ik een stukje wortel door en keek op het snijvlak.
Dáár zag ik de zespuntige ster! Met een ‘tekening’ zoals in de afbeelding van
de zespuntige ster. Zo’n amulet was dus niet een kunstig snijwerkje uit een
wortelstok van salomonszegel, maar gewoon een plakje! Hoe simpel.
Deze ontdekking
maakte toch wel indruk op me. Sommige planten zijn heilig. Sacrale planten
noemen we dat. Planten worden heilig, omdat ze ooit zijn verbonden met een
godheid, of met het Goddelijke. Salomonszegel is zeker een heilige plant!
De dag dat ik dit
schrijf, is het 1 mei. In onze christelijke traditie is 1 mei het begin van de
Mariamaand, maar deze Mariamaand heeft voorchristelijke, sacrale wortels.
Germanen vierden op deze dag het begin van de zomer, met de bruiloft van Freya en Wodan. In Duitsland vierde men in
vroegchristelijke tijden Walpurgisnacht, en nog steeds viert men het Keltische
vuurfeest als zomerbegin: Beltane. Welk
heilig feest er ook gevierd werd en wordt, daar hoorden heilige planten bij die
ter versiering en bescherming aan de muren van huizen en stallen werden
gebonden, of aan de nok van een huis werd bevestigd. Salomonszegel hoorde
daarbij. Van de bloemen die bij de litanie van Loreto zijn geschilderd in de
OLV kerk in Amsterdam, hoort de Salomonszegel bij de aanroeping van Maria als
Zetel de Wijsheid. ( Lees ook op dit blog : De spirituele betekenis van
bloemen)
En hoe passend is dat. De zespuntige ster die
zich in het hart van de wortel bevindt, is een universeel symbool voor het
bijeenkomen van hemel en aarde, universele liefde, het mannelijke en het
vrouwelijke en het scheppende vermogen dat daarmee verbonden is. We zien dit
symbool ook terug als het symbool voor het hartchakra.
Hoe zit dat dan met koning Salomo? Hij zou een ring
hebben gedragen met de zespuntige ster daarop afgebeeld. Koning Salomo zou
bovendien een tijd lang meegedaan hebben aan de eredienst rond de Godin
Astarte. Haar naam betekent: Ster. Hij bouwde een altaar voor haar.
Verschillende keren wordt koning Salomo in de bijbel genoemd in verband met
zijn betrekking tot de Astarte-verering, en de vrouwen die daarmee verbonden
waren. Er is een periode geweest dat hij deze godsdienst aanhing, en een
periode dat hij er zich tegen keerde. Zijn relatie tot het vrouwelijke in de godsdienst, was een
lastige, kun je zeggen. Maar het symbool dat hij op zijn ring droeg, en wat je
ook in de plant salomonszegel kunt vinden, vertegenwoordigde juist de
vereniging van het mannelijke en vrouwelijke. Ook in het Salomonsoordeel komt
het thema van vereniging terug: namelijk vereniging van het kind met de liefde
van de moeder.
Is het niet prachtig dat een plant in zichzelf zo’n mooi
thema verbeeldt en verbergt?
